Bauhinia variegata ਕਚਨਾਰ ਦੇ ਅਣਗਿਣਤ ਫਾਇਦੇ
ਕਚਨਾਰ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਾਂ Bauhinia variegata ਬੌਹੀਨੀਆ ਵੈਰੀਗੇਟਾ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਕੋਇਰਾਲੋ ਅਤੇ ਫੁੱਲ ਨੂੰ ਨੇਪਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੋਇਰਾਲੋ ਕੋ ਫੂਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫੈਬੇਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਦਾਰ ਪੌਦੇ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ, ਚੀਨ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਰੁੱਖ ਹੈ। ਕਚਨਾਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਲੱਗਭਗ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਚਨਾਰ ਦਾ ਅਕਾਰ, ਫੁਲ, ਫਲ ਅਤੇ ਫਲੀਆਂ
ਇਹ ਰੁੱਖ ਦਰਮਿਆਨੇ ਆਕਾਰ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ 10-12 ਮੀਟਰ (33-39 ਫੁੱਟ) ਤੱਕ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖੁਸ਼ਕ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੱਤੇ ਝਾੜਦਾ ਹੈ । ਇਸਦੇ ਪੱਤੇ 10-20 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤਿਤਲੀ ਅਕਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਗੁਲਾਈ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਫੁੱਲ ਚਮਕਦਾਰ ਗੁਲਾਬੀ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਮਾਰਚ ਅਪਰੈਲ ਵਿਚ ਖਿੜਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੇ ਨਵੰਬਰ ਦਸੰਬਰ ਵਿਚ ਵੀ ਖਿੜਦੇ ਹਨ। ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਵਿਆਸ 8-12 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੰਜ ਪੱਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਦੀ ਫਲੀ 15-30 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦੇ ਕਰੀਬ ਲੰਬੀ ਅਕਾਰ ਵਿਚ ਚਪਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ , ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਬੀਜ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਬੀਜਾਂ ਵਾਲੀ ਫਲੀ ਪੱਕਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਰੱਖਤ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁੱਕ ਅਤੇ ਮੁੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਚਨਾਰ ਦਾ ਮੂਲ ਸਥਾਨ
ਕਚਨਾਰ ਗਰਮਖੰਡੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਰੁੱਖ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਜਾਵਟੀ ਰੁੱਖ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਸੁਗੰਧਿਤ ਫੁੱਲ ਕਾਫੀ ਮਨਮੋਹਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਜਦੋਂ ਇਸਦੇ ਫੁੱਲ, ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕੁਲ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿੰਨਾ ਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਕਚਨਰ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ, ਜੜ੍ਹਾਂ, ਸੱਕ, ਤਣੇ, ਪੱਤੇ, ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਬੀਜ ਲਾਭਦਾਇਕ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਅਤੇ ਚਿਕਿਤਸਕ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਅਨੇਕਾਂ ਲਾਭ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਚਨਾਰ ਦੇ ਰੁੱਖ ਭਾਰਤ, ਚੀਨ, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ, ਥਾਈਲੈਂਡ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਕਚਨਾਰ ਦੀ ਬੀੜੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੋਂ
ਕਚਨਾਰ ਦੀ ਲੱਕੜ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਦ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਚਨਾਰ ਦੇ ਸੱਕ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਰੰਗਾਈ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਚਨਾਰ ਦੀ ਗੂੰਦ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਲਿਆਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪੱਤੇ ਬੀੜੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਵੇਲੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੱਤਿਆਂ ਵਿਚ ਲਪੇਟ ਕੇ ਬੀੜੀਆਂ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਚਨਰ ਦਾ ਪੋਸ਼ਣ ਮੁੱਲ
ਕਚਨਾਰ ਵਿਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ , ਫਾਸਫੋਰਸ, ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ, ਆਇਰਨ, ਜ਼ਿੰਕ ਆਦਿ ਮੁੱਖ ਖਣਿਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੰਡ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ, ਖੁਰਾਕੀ ਰੇਸ਼ੇ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਲੋੜੀਂਦੇ ਮੈਕਰੋਨਿਊਟ੍ਰੀਟਸ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਚਰਬੀ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤੋਂ ਕਰੀ ਅਤੇ ਅਚਾਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਚਨਾਰ ਦੀਆਂ ਮੁਕੁਲੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਮਸਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਭੋਜਨ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਚਨਾਰ ਕਰੀ ਦਹੀਂ, ਪਿਆਜ਼ ਅਤੇ ਦੇਸੀ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।
ਨੇਪਾਲ ਵਿਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਚਨਾਰ ਦੀਆਂ ਮੁਕਲਾਂ ਦਾ ਆਚਾਰ
ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਚਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਐਂਟੀਆਕਸੀਡੈਂਟ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਵਿਰੋਧੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਮੁਕੁਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਚਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਮੁਕੁਲ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਲਈ ਉਬਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਬਲੇ ਹੋਏ ਆਲੂ, ਕੱਟੀਆਂ ਹਰੀਆਂ ਮਿਰਚਾਂ, ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਪਿਆਜ਼, ਤਾਜ਼ੇ ਮਟਰ, ਧਨੀਆ ਪੱਤੇ ਅਤੇ ਮਸਾਲੇ ਨਮਕ, ਮਿਰਚ, ਹਲਦੀ ਪਾਊਡਰ, ਜੀਰਾ ਪਾਊਡਰ, ਧਨੀਆ ਪਾਊਡਰ, ਭੁੰਨੇ ਹੋਏ ਤਿਲ ਪਾਊਡਰ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਮੇਥੀ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਤੜਕਾ ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਿੰਬੂ ਦਾ ਰਸ ਸੁਆਦ ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਅਚਾਰ ਤੁਰੰਤ ਪਰੋਸਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਵਿਚ ਇਹ ਅਚਾਰ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵਰਤਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ।
ਦਵਾਈ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਚਨਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ
ਕਚਨਰ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਨਿਚੋੜ ਜਿਗਰ ਦੀ ਕਾਰਜ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੀਲੀਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਤੀਜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ metabolism ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਵੀ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਸੱਕ ਦਾ ਕਾੜ੍ਹਾ ਭੁੱਖ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਮੂੰਹ ਦੇ ਛਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਲਈ ਗਾਰਗਲ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਹ ਚਮੜੀ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਟਾਮਿਨ, ਖਣਿਜ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ, ਚਰਬੀ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਚਨਾਰ ਵਿਚ ਐਂਟੀ-ਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ, ਐਂਟੀਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲ, ਐਂਟੀਹਾਈਪਰਗਲਾਈਸੀਮਿਕ, ਐਂਟੀ-ਆਰਥਰੀਟਿਕ ਅਤੇ ਸਾਈਟੋਟੌਕਸਿਕ ਭਾਵ ਕੈਂਸਰ ਘਟਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਬਾਇਓਐਕਟਿਵ ਫਾਈਟੋਨਿਊਟ੍ਰੀਐਂਟਸ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਾਈਪੋਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ, ਅਨਿਯਮਿਤ ਮਾਂਹਵਾਰੀ, ਸ਼ੂਗਰ, ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ, ਮੂੰਹ ਦੇ ਫੋੜੇ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਕਚਨਾਰ ਵਿਚ ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੇ ਗੁਣ
ਹਾਈਪੋਥਾਈਰੋਡਿਜ਼ਮ ਉਦੋਂ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਥਾਇਰਾਇਡ ਗਲੈਂਡ ਥਾਇਰਾਇਡ ਹਾਰਮੋਨਸ ਦਾ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੇਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਆਯੂਰਵੇਦ ਅਨੁਸਾਰ ਵਾਤ, ਪਿਤ, ਕਫ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦੋਸ਼ਾਂ ਕਾਰਨ, ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਾਰ ਅਸੰਤੁਲਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੋਟਾਪਾ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਸਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਕਚਨਾਰ ਦੇ ਕਾੜ੍ਹਾ ਅਤੇ ਪਾਊਡਰ ਲੈਣ ਨਾਲ ਹਾਈਪੋਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਉਪਚਾਰ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਸਮਾਈਕਰਣ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਨਾਲ ਹੀ ਤਿੰਨ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਮੈਟਾਬੋਲਿਜ਼ਮ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਕਚਨਾਰ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਈ
ਕਚਨਾਰ ਵਿਚ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀ-ਡਾਇਬਟਿਕ ਅਤੇ ਐਂਟੀਹਾਈਪਰਗਲਾਈਸੀਮਿਕ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਇਨਸੁਲਿਨ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਲਿਆਉਣ ਵਿਚ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਕਚਨਾਰ ਸ਼ੂਗਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਚਨਾਰ ਹੈਮੋਰੋਇਡਜ਼ ਦੇ ਉਪਚਾਰ ਵਿਚ ਸਹਾਈ
ਕਚਨਾਰ ਵਿਚ ਅਗਨੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪਾਚਨ ਰਸਾਂ ਨੂੰ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਅਤੇ ਕਬਜ਼ ਕਾਰਨ ਗੁਦਾ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਖੁਜਲੀ, ਦਰਦ, ਮਲ ਤਿਆਗ ਸਮੇਂ ਖੂਨ ਨਿਕਲਣਾ ਆਦਿ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਚਨਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਦਿਵਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਦਾ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਅਤੇ ਬਵਾਸੀਰ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।
ਕਚਨਾਰ ਮਾਹਵਾਰੀ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਈ
ਅਯੂਰਵੇਦ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਂਹਵਾਰੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਾਧ ਜਾਂ ਘਾਟ ਭਾਵ ਅਮੇਨੋਰੀਆ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਤ ਦੋਸ਼ ਦੇ ਅਸੰਤੁਲਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਕਚਨਾਰ ਦੇ ਕਾੜੇ ਲੈਣ ਨਾਲ ਦੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਕਚਨਾਰ ਵਿਚ ਠੰਡਕ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਗੁਣ ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਪਿਤ ਦੋਸ਼ ਵਿਚ ਸੰਤੁਲਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਮਾਹਵਾਰੀ ਚੱਕਰ ਠੀਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕਚਨਾਰ ਦਸਤ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿਚ ਸਹਾਈ
ਅਕਸਰ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ, ਵਾਤ ਦੋਸ਼, ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਦਸਤ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪਤਲਾ ਮਲ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਵਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਕਚਨਾਰ ਨੂੰ ਵਾਤ-ਸੰਤੁਲਨ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਖਜਾਨਾ ਬਖਸ਼ਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਸਦਕਾ ਕਚਨਾਰ ਦਸਤਾਂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਠੀਕ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਾਚਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਅੰਤੜੀਆਂ ਅਤੇ ਬਲੈਡਰ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਚਨਾਰ ਦੀ ਸਹੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਮਾਤਰਾ
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕਚਨਾਰ ਦਾ ਸੇਵਨ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੱਕ ਦੇ ਪਾਊਡਰ ਨੂੰ 1 ਤੋਂ 3 ਗ੍ਰਾਮ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ, ਜਾਂ 40 ਤੋਂ 80 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਕਾੜੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂ 10 ਤੋਂ 20 ਮਿਲੀਲੀਟਰ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਅਰਕ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲੈਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੇਵਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਚਨਾਰ ਨੂੰ ਰੁਟੀਨ ਨਾਲ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਮਾਪੀ ਮਾਤਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਭੋਜਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਚਨਾਰ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਚਨਾਰ ਦਾ ਰਸ ਕੌੜਾ ਅਤੇ ਤਿੱਖਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕਚਨਾਰ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਜੋ ਕਿਡਨੀ ਦੇ ਰੋਗ, ਜਿਗਰ ਦੇ ਖਾਸ ਵਿਗਾੜਾਂ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਇਲਾਜ ਜਾਂ ਸਰਜਰੀ ਕਰਵਾਈ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਚਨਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਹਤ ਮਾਹਰ ਦੀ ਰਾਇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗਰਭਵਤੀ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਚਨਾਰ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਥਾਇਰਾਇਡ, ਡਾਇਬੀਟੀਜ਼ ਜਾਂ ਪੀਸੀਓਐਸ ਵਰਗੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅੰਤਰੀਵ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕਚਨਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਨੋਟ-ਇਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਹਤ ਮਾਹਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜਰੂਰ ਲਵੋ।
ਇਹ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਤੇ ਉਪਲੱਭਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਟਰਾਂਲੇਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੀ ਸਟੀਕਤਾ ਦਾ ਕੋਈ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।
Post a Comment